ترانه

آکاردئون

به طور کلّی، تمامی سازهای جهان به سه دسته ی زهی، کوبه ای و بادی تقسیم بندی میشوند؛ امّا دسته ی دیگری نیز به نام ” کلاویه ای ” وجود دارد که سازهای دکمه ای و کلاویه ای مانند پیانو جزء این دسته قرار میگیرند. یکی دیگر از سازهایی که مانند پیانو دارای کلاویه است و زیردسته ی سازهای کلاویه ای به شمار می آید، ساز ” آکاردئون ” میباشد. کاربرد این ساز بیشتر در موسیقی پاپ و ساخت موسیقی فیلم استفاده میشود ولی در سبک های دیگر نیز کاربرد دارد.

آکاردئون یک ساز آلمانی میباشد که امروزه در تمام جهان شناخته شده و مورد استفاده قرار میگیرد. در این مقاله قصد داریم بیشتر با این ساز آشنا شویم و با تاریخچه، ساختار، روش نواختن، نحوه نگهداری، نوازندگان مشهور و برندهای محبوب این ساز کلاویه ای به طور کامل و جامع شناخت پیدا کنیم؛

ساختار آکاردئون

همانطور که گفته شد، ساز آکاردئون مانند پیانو جزء دسته ی سازهای کلاویه ای میباشند. این ساز دارای سه بخش اصلی کلاویه ها، فانوس و دکمه ها میباشد که به دکمه های ساز، اصطلاحاً ” باس ” هم میگویند چون آکوردها و قسمت های باس یک قطعه توسط این دکمه ها اجرا میشود. بر روی کلیدها و باس های ساز، دکمه هایی وجود دارد که هریک از آنها، نوع صدای ساز را تغییر میدهند و به آنها ” صدا عوض کن ” یا ” ریجستر ” گفته میشود.

ساز آکاردئون در دو نوع ” دیاتونیک ” و ” کروماتیک ” ساخته میشود؛ نوع کروماتیک این ساز در واقع همان نوع کلاویه دار میباشد ولی نوع دیاتونیک این، تماماً حاوی دکمه است. در حال حاضر، آکاردئون کروماتیک رایج تر بوده و بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد.

گفتنی است که به نوع کروماتیک این ساز ” آکاردئون کلیدپیانویی ” و به نوع دیاتونیک این ساز ” آکاردئون کلیددکمه ای ” میگویند. نوع دیگری از این ساز وجود دارد که کمتر مورد استفاده قرار میگیرد و به آن ” گارمان ” میگویند.نواختن آکاردئون

نواختن ساز آکاردئون بدین شکل است که نوازنده کاملاً صاف و بدون اینکه قوز کند، روی یک صندلی نشسته، بندهای ساز را روی شانه های خود انداخته و با قرار دادن ساز روی ران پای چپ، نوازندگی را شروع میکند. ساز باید به طوری روی پای چپ قرار بگیرد که کلاویه های ساز، دقیقاً در امتداد بینی نوازنده باشد. در نظر داشته باشید که فانوس ساز نباید با بدن نوازنده تماسی داشته باشد و نیاز است که از بدن نوازنده، فاصله بگیرد.

نوازنده برای نواختن ساز، با دست راست خود، کلاویه ها را مینوازند و با دست چپ شروع به آکورد گرفتن روی باس های ساز و باز و بسته کردن فانوس میکند. همچنین این ساز را به صورت ایستاده نیز میتوان نواخت به شرطی که بدن نوازنده، فشار خاصی را متحمّل نشود و در شرایط نرمال و طبیعی، شروع به نوازندگی کند.

نگهداری از آکاردئون

تمامی سازهای جهان، نیاز به مراقبت و نگهداری مداوم و مستمر دارند زیرا در غیر این صورت، ساز مدنظر به مرور زمان دچار اُفت کیفیت شده و ساختار اولیّه ی خود را از دست میدهد. طبعاً هر سازی با توجه به ویژگی ها و ساختاری که دارد، نیاز به یک سری نگهداری های مختص به آن ساز میباشد. در ادامه به برخی نکاتی که مربوط به نگهداری از ساز آکاردئون میباشد و با رعایت آنها موجب حفظ سلامت ساز در طولانی مدت میشود، اشاره شده است.

مراقب باشید که سازتان دچار خط و خش، شکستگی و تَرَک خوردگی نشود زیرا موجب پایین آمدن کیفیت صدای ساز میشود.

ترجیحاً سازتان را در معرض رطوبت شدید قرار ندهید.

پس از تمرین و نواختن، ساز را به داخل هاردکیس برگردانید.

خارج کردن و قرار دادن ساز به داخل هاردکیس بسیار مهم است. هنگام خروج آکاردئون از هاردکیس، دست چپ باید زیر کلاویه ها و دست راست باید گوشه ی بالایی سمت راست ساز را گرفته و ساز را بیرون بیاورد؛ روش قرار دادن ساز به داخل جعبه اش نیز به همین شکل است.

کوک سازتان را به طور میانگین، هر ۳ سال یکبار چک کنید.

سلفژ

اگر هنرجوی موسیقی هستید و یا از سر علاقه موسیقی هایی نظیر رپ غمگین و شاد و پاپ و... را دنبال میکنید، احتمالاً کلمه ی سلفژ به گوشتان خورده است. سلفژ ترکیبی است از مباحث نظری و آموزش های عملی که هنرجوی موسیقی پس از گذراندن دوره ابتدایی موسیقی و برای قدم گذاشتن در مسیر حرفه ای شدن، نیاز دارد که بر روی مبحث مهم و حیاتی سلفژ مسلط شود و طبعاً یادگیری آن برای هر موزیسینی الزامی میباشد.

قطعاً نمیتوان در یک مقاله صفر تا صد سلفژ را آموزش داد و شما با خواندن یک مقاله به این مبحث مهم تسلّط پیدا کنید، اما میتوان نکات و موضوعاتی را بیان کرد که یک شناخت کلی در این رابطه داشته باشید و قدم اول شما برای فراگیری این مبحث مهم، میتواند همین مقاله باشد، 

تعریف سلفژ

در یک تعریف کلی، سلفژ یک روش جامع است برای شناخت زبان موسیقی؛ که به دو بخش نظری و عملی تقسیم بندی میشود. بخش نظری در واقع همان تئوری موسیقی است که شامل شناخت و تسلط بر نام نُت ها، خطوط حامل و سرکلیدها، فواصل بین نُت ها، ریتم، میزان های ساده و ترکیبی، گام ها و… میباشد.

در دوران قدیم قطعات موسیقی به صورت سینه به سینه بین موزیسین ها انتقال پیدا میکرد که با گذشت زمان و افزایش قطعات و محتوای موسیقایی، روش سینه به سینه دشوارتر میشد و باعث تحریف و یا فراموشی قطعات میشد. اهالی موسیقی آن دوران قواعدی را برای ثبت قطعات موسیقی تعیین کردند و این قواعد در طول تاریخ دچار تغییراتی شد و نتیجه اش قواعدی شد که ما امروزه در حال یادگیری آنها هستیم.

بخش عملی سلفژ متشکل است از نُت خوانی و دیکته موسیقی. نُت خوانی در واقع زیرمجموعه ی تئوری موسیقی میباشد به این صورت که هنرجو آموزش های مربوط به شکل و دیرَند نُت ها، خطوط حامل و سرکلید ها، علامت های تغییردهنده و… را به صورت عملی در ذهن و زبان خود پیاده میکند؛ یعنی اگر یک صفحه نُت را جلوی موزیسین قرار بدهند، آن موزیسین علاوه بر اینکه باید نام و دیرَند نُت را متوجه شود، باید بتواند آن را با حنجره و ساز خود اجرا کند.

دیکته موسیقی دقیقاً برعکس نُت خوانی است. در واقع دیکته موسیقی یعنی این که هنرجو باید با شنیدن یک قطعه ی موسیقی، بتواند آن را به خط موسیقی روی کاغذ پیاده کند و نُت های آن قطعه را بنویسد. برای این کار نیاز است که شما تسلط کافی بر روی تئوری موسیقی و نُت خوانی داشته باشید، در واقع تئوری موسیقی و نُت خوانی پیش زمینه ی دیکته موسیقی هستند.

یک هنرجو نیاز به زمان زیادی دارد تا بتواند دیکته ی یک قطعه ی موسیقی را بنویسد؛ گرچه دیکته بسیار مبحث سنگینی است، اما کاری نشدنی و انجام آن دور از ذهن نیست.

برای یادگیری سلفژ از کجا شروع کنیم؟

در اینکه شما باید سلفژ را آموزش ببینید و بر آن مسلّط شوید، شکی نیست. همانطور که گفتیم تئوری موسیقی و نُت خوانی پیش زمینه ی دیکته ی موسیقی هستند، از طرفی شما برای خواندن نُت ها نیاز دارید روی مباحث تئوری تسلط داشته باشید، در نتیجه برای شروع نیاز است که با تئوری موسیقی شروع کرده و قواعد مربوطه را آموزش ببینید.

موضوعی که در این مسیر یادگیری باید رعایت کنید، صبر است. قرار نیست شما یک روزه و یا در طول چند جلسه تمامی مباحث تئوری را یاد بگیرید؛ تئوری موسیقی نیاز به تمرین زیاد و مستمر دارد تا تسلّط شما بر روی آنها تکمیل گردد.